Wanneer moet je een overeenkomst nakomen?

Als ondernemer sluit je heel vaak overeenkomsten. Offertes worden geaccodeerd, bestellingen worden geplaatst en betalingen komen binnen. Soms is het alleen niet duidelijk of er nu sprake is van een overeenkomst en waar je wel of niet toe verplicht bent.

Wanneer is er sprake van een overeenkomst?

Een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en een aanvaarding. Dit zijn twee aparte rechtshandelingen. Als een aanvaarding afwijkt van het aanbod, geldt dat als nieuw aanbod en is het aan de eerste aanbieder om dit twee aanbod te accepteren.

Voorbeeld: een ondernemer verkoopt een machine aan een klant. De ondernemer vraagt 100.000,- euro. De klant wil dit wel betalen onder de voorwaarde dat de ondernemer de eerste vijf jaar onderhoud verleent zonder kosten. Hierdoor is het eerste voorstel van de ondernemer vervallen en kan hij nu kiezen of hij het voorstel van de klant accepteert.

Ten tweede moet er overeenstemming zijn bereikt over de essentialia. Dit zijn de belangrijkste elementen van de overeenkomst. Vaak zijn de prijs, leveringsdatum en het object essentiële onderwerpen die uit onderhandeld moeten zijn. Ook andere onderwerpen kunnen essentialia zijn. Dit hangt af van de inhoud van de onderhandelingen, en of kenbaar is bij de andere partij dat een bepaald onderdeel erg belangrijk is voor het sluiten van de overeenkomst.

Ongeoorloofde afgebroken onderhandelingen

Contractsvrijheid staat voorop. Je bent pas gebonden aan de overeenkomt als je het over alle punten eens bent geworden.

In sommige situaties – zeker bij grote zakelijke transacties – vinden er vaak uitgebreide onderhandelingen plaats. Partijen zijn het over steeds meer punten eens, maar zijn er nog niet helemaal aan uit. Bij deze onderhandelingen maken partijen soms hoge kosten. Zo betalen zij adviseurs of laten ze iets uittekenen. Als een partij dan toch in een laat stadium afbreekt, kan dat ongeoorloofd zijn. Wanneer is het ongeoorloofd om onderhandelingen af te breken? Wanneer ben je aansprakelijk?

Dit is het geval als het afbreken van de onderhandelingen naar redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dit wordt ingevuld door het gerechtvaardigd vertrouwen van een partij dat de overeenkomst tot stand zou komen en andere omstandigheden.

Tip! Leg in een intentieovereenkomst vast welke situaties je belangrijk vindt wanneer er geen overeenkomst tot stand komt. Bijvoorbeeld de toestemming van de Raad van Toezicht of goedkeuring van de aandeelhouders. Daardoor weet de wederpartij dat er mogelijk geen overeenkomst tot stand komt en zal er minder snel aansprakelijkheid bestaan bij het afbreken van de onderhandelingen.

Wat kun je doen bij afgebroken onderhandelingen?

Als er sprake is van onaanvaardbare afbreking van de onderhandelingen, zijn er twee opties:

1. Nakoming vorderen: je kan vorderen dat de partij verder onderhandelt. Dit kun je ook in kort geding vorderen. Deze vordering levert in de praktijk wel vaak problemen op omdat de andere partij niet meer wil en daardoor de onderhandelingen vaak opnieuw vastlopen.
2. Schadevergoeding: de partij die ten onrechte de onderhandelingen afbrak, kan aansprakelijk worden gesteld voor de schade. De schadevergoeding kan bestaan uit het positieve en negatieve contractsbelang. Bij het negatieve contractsbelang worden alleen de gemaakte kosten vergoed. Bij het positieve contractsbelang wordt ook de gederfde winst vergoed.

Wat als een onbevoegd persoon heeft getekend?

Soms gebeurt het dat er wel een contract is ondertekend, maar door een onbevoegd persoon. Wat geldt er dan?

In beginsel is de onderneming niet gebonden aan het contract, ook niet als de overeenkomst is ondertekend door een werknemer van het bedrijf. Dit is ook logisch en verklaarbaar omdat anders iedereen een ander zou kunnen binden zonder diens toestemming. Daarbij kun je in de Kamer van Koophandel controleren wie er bevoegd is de onderneming te vertegenwoordigen. Wel is de persoon zelf gebonden die het contract heeft ondertekend. Die zou je daarvoor aansprakelijk kunnen houden.

Uitzondering bij schijn van volmacht of vertegenwoordiging

Dit wordt wel anders als er schijn bestaat dat de onbevoegde persoon wel mag handelen namens de onderneming. Dit kan niet alleen blijken uit de gedragingen en verklaringen van de onbevoegde persoon. Het is nodig dat er een verklaring of gedraging aan de onderneming kan worden toegerekend. Dit kan echter ook een stilzitten zijn of omstandigheden die voor de onderneming komen.

Tip! Leg vast waartoe jouw werknemers bevoegd zijn te handelen, zeker in cruciale functies. Neem dit eventueel ook op in de algemene voorwaarden.

Onze advocaten zijn gespecialiseerd in de beoordeling of een overeenkomst moet worden nagekomen en of je aansprakelijk bent. Ook kan een advocaat ondernemingsrecht je helpen verweer te voeren of juist een partij aansprakelijk stellen. Desnoods wordt in kort geding afgedwongen dat een partij moet meewerken aan de nakoming of verder moet onderhandelen. Neem contact op voor meer informatie over juridische ondersteuning bij nakoming van een overeenkomst.